Home / Antwoord op artikelen van evangelisten / Zijn vrouwen half zo intelligent als mannen volgens de Islam?

Zijn vrouwen half zo intelligent als mannen volgens de Islam?

Bismillah ar-Rahman ar-Rahiem – In de Naam van Allah de Meest Barmhartige, de Meest Genadevolle.

Zeg: “O, mensen van het Boek, komt tot één woord, waarin wij met elkander overeenstemmen: dat wij niemand dan Allah aanbidden en dat wij niets met Hem vereenzelvigen en dat sommigen onzer geen anderen tot goden nemen, buiten Allah.” Maar, als zij zich afwenden, zegt dan: “Getuigt, dat wij Moslims zijn.” [Surah Ali-‘Imraan: Ayah 64]

Er wordt helaas vaak geclaimd dat vrouwen “half zo intelligent” zijn volgens de Islam en dat er voor deze reden altijd, onherroepelijk en onvoorwaardelijk een beperking werd geplaatst op de getuigenis van vrouwen en intellectuele activiteit of dat de vrouw altijd, onherroepelijk en onvoorwaardelijk slechts de helft van de man is op vlak van intelligentie. Zulke misvatting is (hoogstwaarschijnlijk) gebaseerd op een misinterpretatie of slechte vertaling van de volgende Hadith:

Narrated Abu Said Al-Khudri: Once Allah's Messenger (ﷺ) went out to the Musalla (to offer the prayer) of Id-al-Adha or Al-Fitr prayer. Then he passed by the women and said, “O women! Give alms, as I have seen that the majority of the dwellers of Hell-fire were you (women).” They asked, “Why is it so, O Allah’s Messenger (ﷺ) ?” He replied, “You curse frequently and are ungrateful to your husbands. I have not seen anyone with reductions in intelligence and religion than you. A cautious sensible man could be led astray by some of you.” The women asked, “O Allah’s Messenger (ﷺ)! What is reduction in our intelligence and religion?” He said, “Is not the evidence of two women equal to the witness of one man?” They replied in the affirmative. He said, “This is the reduction in her intelligence. Isn’t it true that a woman can neither pray nor fast during her menses?” The women replied in the affirmative. He said, “This is the reduction in her religion.” [Bukhari, vol. 1, boek 6, hadith 301]

De Arabische woorden voor “reduction” en “reductions” zijn نُقْصَانُ (nuqsaan) en نَاقِصَاتِ (naqisaati – vrouwelijk vorm van naqis). Beiden woorden zijn afkomstig van de drieletterstam Nun (ن) – Qaf (ق) – Sad (ص) en kan vermindering/verminderen, opraken, verlies of tekort veroorzaken, tekortschieten, … betekenen [Zie: de Hans Wehr p.1162-1163 & Lane’s Lexicon p.2841]

Zoals we weten zal de context de betekenis van een woord bepalen. Zo lezen we het volgende in de Qur’an:

Surah ar-Ra’d (13): vers 41 Zien ze niet dat Wij tot het land komen en het VERMINDEREN vanaf de buitenzijde. En Allah oordeelt en er is geen tegenspraak in Zijn oordeel. Hij is snel in (het uitvoeren van) de afrekening.

Het woordje voor “verminderen” is نَنۡقُصُہَا (nanqusuhaa) – wij reduceren/verminderen [het]. Niemand beargumenteert hier dat het “gebrekkig[heid]” betekent.

Surah al-Anbiyyah (21): vers 44 Nee, Wij gaven hen en hun vaders voorzieningen totdat ze oud werden. Zien ze dan niet dat Wij tot het land komen en dat Wij het REDUCEREN aan de grenzen? Zullen zij dus de winnaars zijn?

Het woordje voor “reduceren” is نَنۡقُصُہَا (nanqusuhaa) – wij reduceren/verminderen [het]. Niemand beargumenteert hier dat het “gebrekkig[heid]” betekent.

De vermindering in intelligentie en religie is gebaseerd op bepaalde obligaties. Het is GEEN statement van ontologisch aard over de intelligentie van de vrouw in dat vrouwen altijd, onherroepelijk en onvoorwaardelijk minder intelligent zijn dan mannen. Wanneer het aankomt op religie – dan refereert het naar de verplichting (of gebrek hiervan) van het bidden en vasten en dat een vrouw die dingen niet kan doen wanneer ze, bijvoorbeeld, aan het menstrueren is. Dat is haar “vermindering” in religie. Het is in relatie tot een obligatie. Wanneer het aankomt op de intelligentie – dan refereert het naar de verplichting (of gebrek hiervan) van sommige juridisch-gerelateerde zaken zoals het getuigen in een strafzaak voor een rechter. Het is specifiek binnen zulke context dat de statement van toepassing is. Het is in relatie tot een obligatie.

Het punt is natuurlijk dat de context de betekenis en/of invulling van (een) woord(en) of statement(s) zal bepalen. De vermindering voor vrouwen is een uiting van de mildheid van de Islam jegens vrouwen, door hen niet te belasten met dezelfde verplichtingen als mannen, terwijl zij hun eigen specifieke plichten en zorgen hebben.

In het geval van getuigenissen waren vrouwen in de vroege Islam gewoonlijk niet betrokken bij zakelijke contracten, schulden en andere (gerelateerde) zaken. Zij waren gewoonlijk bezig met andere belangrijke zaken, zoals het zorgen voor de kinderen en bejaarde ouders en dergelijke. Als gevolg hiervan werd het volgende vers geopenbaard om de verplichting van een vrouw om in dergelijke zaken te getuigen, te verminderen.

Surah al-Baqarah (2): vers 282 O jullie die geloven, wanneer jullie met elkaar een lening afsluiten voor een vaste termijn, leg het schriftelijk vast. En laat een schrijver voor jullie het in eerlijkheid opschrijven. En een schrijver mag het opschrijven niet weigeren, omdat Allah hem (het schrijven) heeft onderwezen. Laat hem dan noteren en laat degene op wie de schuld ligt dicteren en laat hem Allah, zijn Heer, vrezen. En laat hem niets van de lening verminderen. Als degenen op wie de schuld rust moeite heeft met begrijpen, zwak is of niet in staat is te dicteren, laat dan zijn voogd in eerlijkheid dicteren. En roep twee mannelijke getuigen op (voor het vastleggen van de lening). En als er geen twee mannen zijn, dan één man en twee vrouwen waarvan jullie het eens zijn om ze te laten getuigen, zodat als één van hen zich vergist, de andere haar kan verbeteren. En de getuigen mogen niet weigeren wanneer ze opgeroepen worden. En verzuim het niet om het (de schuld) op te schrijven met de bijbehorende termijn, ook al is het (de schuld) klein of groot. Dat is meer rechtvaardiger bij Allah en het zorgt voor de oprechtheid in de getuigenis en voor geen twijfel tussen jullie. Wanneer het gaat om handel tussen jullie die ter plekke plaats vindt, dan rust er geen zonde op jullie als jullie het niet opschrijven. Maar neem getuigen wanneer jullie een zakelijke overeenkomst aangaan. En de schrijver, noch de getuigen mogen niet benadeeld worden. En als jullie het toch doen, dan voorzeker het is een zondige daad voor jullie. En vrees Allah. En Allah onderwijst en is Alwetend over alles.

Het doel van deze regel was in relatie tot een praktische zaak om gerechtigheid in business te bereiken door twee vrouwen elkaars herinneringen te laten ondersteunen in zaken buiten hun reguliere taken. Het is GEEN universele regel dat vrouwen half zo intelligent zijn als mannen of zelfs dat hun getuigenis onherroepelijk in alle gevallen altijd de helft van een man is.

Mannen en vrouwen zijn standaard gelijk aan elkaar in termen van eerlijkheid en vroomheid, maar omdat de vrouwen in deze specifieke context bang waren dat ze sommige details van het contract zouden vergeten, werd hen verteld om een ander vrouw erbij te halen opdat ze elkaar helpen te herinneren. In feite weegt de getuigenis van twee vrouwen zwaarder dan de getuigenis van één man.

Zo schreef Ibn al-Qayyim (rahimahullah) het volgende: “De vrouw is gelijk aan de man in waarachtigheid, eerlijkheid en vroomheid; anders, als men vreest dat zij zal vergeten of verkeerd herinneren, (dan) wordt ze gesterkt door een ander zoals zij. Dat maakt hen (de vrouwen) sterker dan één man. Er is geen twijfel dat het voordeel van de twijfel van Umm Darda en Umm ‘Atiyyah sterker is dan het voordeel van de twijfel van een enkele man.” [At-Turuq al-Hukmiyyah, vol.1, p. 36]

De grotere kans op fouten, als gevolg van de gewoonlijke en gebruikelijke genderrollen in de samenleving, maakte de toevoeging van een getuigenis van een andere vrouw noodzakelijk. Maar als men geen angst voor fouten vreest, keren de getuigenissen van mannen en vrouwen terug naar de standaardpositie van gelijkheid, omdat de reden achter de regel [in Surah al-Baqarah: vers 282] is om eerlijkheid tussen zakenpartners en waarheidsgetrouwe getuigen te bereiken, niet om de intelligentie van de vrouwen te devalueren.

Ibn Taymiyyah (rahimahullah) schreef het volgende: “Wanneer er geen angst bestaat voor gebruikelijke fouten, dan worden de getuigenissen van de vrouwen niet beschouwd als de helft van een man.” [At-Turuq al-Hukmiyyah, vol.1, p. 128]

Men kan de manier zien hoe grootgeleerden de getuigenis van vrouwen benaderden. Zij accepteerden of verplichtten een vrouw meestal niet om te getuigen in strafrechtelijke onderzoeken, juridische straffen en andere zaken buiten hun gebruikelijke bevoegdheden en zaken, maar ze accepteerden de getuigenis van een vrouw als gelijkwaardig in haar gewone taken en zaken.

Ibn Rushd (rahimahullah) schreef het volgende: “Wat de getuigenis van individuele vrouwen betreft, dat wilt zeggen – vrouwen zonder mannen -, dit wordt door de meerderheid aanvaard in persoonlijke rechten en zaken die gewoonlijk niet tot de zaken van mannen behoren, zoals zwangerschap, voleinding en aandoeningen die vrouwen treffen.” [Bidaayat al-Mujtaahid, vol. 4, p. 248]

In dit opzicht waren de klassieke regels grotendeels gebaseerd op de gebruikelijke en gewoonlijke genderrollen van die tijd en waren ze niet indicatief voor een “universele tekortkoming” of “onherroepelijke tekortkoming” in de intelligentie, getuigenis en/of waarachtigheid van vrouwen. In andere gevallen werd de getuigenis van een vrouw gewoon wel aanvaard in, bijvoorbeeld, belangrijke zaken van het familierecht zonder dat er mannen aanwezig waren.

Zo schreef Ibn al-Qayyim (rahimahullah) het volgende: “Imaam Ahmad zei over een man die zijn testament schreef in het bijzijn van enkel en alleen vrouwen: Ik [Imaam Ahmad] sta de getuigenis van vrouwen toe. Dit toont dus aan dat hij de wil bevestigde door de getuigenis van individuele vrouwen, zelfs als er geen mannen aanwezig waren.” [At-Turuq al-Hukmiyyah, vol. 1, p. 135]

Door de bronnen te analyseren in hun historische context zien we dat de klassieke regels met betrekking tot de getuigenis van vrouwen geen [onherroepelijke] statements zijn over haar intelligentie of waarachtigheid [zoals sommigen willen claimen]. Als het wel een onherroepelijke en onvoorwaardelijk statement over de intelligentie van vrouwen zou zijn – dan zouden wij natuurlijk ook niet vinden dat vrouwen uitblonken in de Islamitische traditie.

Zo is er het voorbeeld van Aa’isha (radiAllahu ‘anha). Zij werd door de rechtschapen voorgangers (de Salaaf) beschouwd als een geleerde. Zelfs de meest bekende mannelijke metgezellen van de Profeet (salliAllahu ‘alayhi wa sallam) gingen naar haar toe inzake religieuze en juridische gerelateerde zaken.

Narrated Abu Musa: “Never was a Hadith unclear to us – the Companions of the Messenger of Allah – and we asked ‘Aishah, except that we found some knowledge concerning it with her.” [At-Tirmidhi, vol. 1, boek 46, hadith 3883 – Sahieh volgens Shaykh al-Albaani (rahimahullah)]

Masruq reported: He was asked, “Was Aisha knowledgeable of the religious obligations?” Masruq said: By the one in whose hand is my soul, I saw the learned elders among the companions of Muhammad, peace and blessings be upon him, ask her about the religious obligations. [Musannaf Ibn Abi Shaybah 30387 – Hasan volgens al-Haythami (rahimahullah): Zie Majma’ al-Zawaa’id vol. 9, p. 245] NOOT: Hoewel deze Hasan is, wordt de Ma’anah (betekenis) ervan wel bevestigd in een andere authentieke Hadith.

Veel meer vrouwen waren geleerden van de profetische tradities en stonden bekend om hun eerlijkheid en betrouwbaarheid – om dan nog maar te zwijgen van de vrouwen van de Profeet(salliAllahu ‘alayhi wa sallam). De bevestiging van vele praktijken van de Sunnah berust op de getuigenis van slechts één vrouw; de geleerden hebben de getuigenis nooit alleen op basis van geslacht afgewezen.

Zo schreef Al-Shawkani (rahimahullah) hierover het volgende: “Als men zegt dat die statement van ‘Umar een fout bevat in Fatimah haar overlevering van zijn statement omdat wij niet weten of een vrouw her zich [juist] herinnert of vergeet – dan zeg ik [al-Shawkani] dat dit zelf gebrekkig en fout is door de absolute consensus van de moslims. Er is door geen enkele geleerde gemeld dat hij het verslag van een vrouw verwierp op grond van het feit dat zij een vrouw was. Hoeveel profetische tradities en overleveringen heeft Ummah ontvangen op basis van [de getuigenis van] één vrouw onder de metgezellen?” [Nayl al-Awtaar vol. 6, p. 359-360]

Zo schreef Imaam ad-Dhahabi (rahimahullah) het volgende: “Ik ken niemand van onder de vrouwelijke overleveraars die beschuldigd werd van het liegen, noch iemand die achterwege werd gelaten.” [Mizaan al-I’itidaal vol. 4, p. 604] Ook interessant weetje: Imaam ad-Dhahbi (rahimahullah) vermeld vervolgens een lijst van méér dan 100 vrouwen die allen zaken hebben overgeleverd van de Profeet(salliAllahu ‘alayhi wa sallam). Waarom zou hij dit doen als de getuigenis van een vrouw toch niet telt en/of als ze onherroepelijk en onvoorwaardelijk “intellectueel gebrekkig” zijn?

Als de getuigenis van een vrouw altijd, onherroepelijk en onvoorwaardelijk de helft van een man was of als zij altijd, onherroepelijk en onvoorwaardelijk minder intelligent was dan een man, dan zou dat juist nog méér van toepassing zijn op het vertellen van profetische tradities. Immers, het vertellen en overleveren van de woorden en daden van de Profeet(salliAllahu ‘alayhi wa sallam) is een grote verantwoordelijk (nog groter dan zakelijk-gerelateerde zaken) waarbij een zéér scherpe intelligentie, geheugen, eerlijkheid en betrouwbaarheid vereist zijn – maar toch blonken velen vrouwen op dit gebied uit, net als mannen.

Bovendien hebben vrouwen op zichzelf ook unieke en complementaire perspectieven die mannen kunnen informeren over hun “blinde vlekken” als het ware. Bijvoorbeeld: de Profeet(salliAllahu ‘alayhi wa sallam) had Umm Salamah (radiAllahu ‘anha) eens geraadpleegd over een serieuze zaak, en vervolgens gaf zij hem een belangrijke inzicht in zijn probleem.

Narrated Al-Miswar bin Makhrama and Marwan: “… Allah’s Messenger (ﷺ) said to his companions, “Get up and’ slaughter your sacrifices and get your head shaved.” By Allah none of them got up, and the Prophet repeated his order thrice. When none of them got up, he left them and went to Um Salama and told her of the people’s attitudes towards him. Um Salama said, “O the Prophet (ﷺ) of Allah! Do you want your order to be carried out? Go out and don’t say a word to anybody till you have slaughtered your sacrifice and call your barber to shave your head.” So, the Prophet (ﷺ) went out and did not talk to anyone of them till he did that, i.e. slaughtered the sacrifice and called his barber who shaved his head. Seeing that, the companions of the Prophet (ﷺ) got up, slaughtered their sacrifices, and started shaving the heads of one another, and there was so much rush that there was a danger of killing each other …” [Bukhari, vol. 3, boek 50, hadith 891]

De Profeet(salliAllahu ‘alayhi wa sallam) volgde het advies van zijn vrouw op en trof zijn voorbereidingen om de pelgrimstocht te beëindigen. De metgezellen zouden spoeding zijn voorbeeld volgen. In dit voorbeeld was het zijn vrouw wiens uitzonderlijke intelligentie hem leiding en resolutie gaf. Intelligentie is niet lineair – er zijn verschillende soorten van intelligentie, zoals emotionele intelligentie, persoonlijke intelligentie, zakelijke intelligentie, enzovoort … Er zijn verschillende soorten intelligentie waarin mannen (over het algemeen) kunnen uitblinken net zoals er verschillende soorten intelligentie waarin vrouwen (over het algemeen) kunnen uitblinken en mannen kunnen helpen met hun advies.

Zo schreef Ibn Hajr al-‘Asqalani (rahimahullah) het volgende: “Het is toegestaan om een verdienstelijke vrouw te raadplegen en de verdienste van Umm Salamah en haar overvloedige intelligentie waren zodanig dat Imaam al-Haramayn het volgende zei: We kennen geen vrouw die haar mening geeft en zo correct is als Umm Salamah.” [Fath al-Baari, vol. 5, p. 347]

In conclusie kunnen we stellen dat de bewering dat vrouwen “gebrekkig in intelligentie en religie” zijn en dat ze dusdanig altijd, onherroepelijk en onvoorwaardelijk beperkt is in haar intelligentie en/of intellectuele activiteiten gebaseerd is op een verkeerde intepretatie of een slechte vertaling van een Hadith. De ‘vermindering’ van de intelligentie van een vrouw is een vermindering van haar wettelijke verantwoordelijkheden die ermee verband houden, niet van haar inherente intelligentie op zichzelf. Het is GEEN statement van ontologische aard in alle gevallen. Men moet alles holistisch benaderen – als we dat doen, dan zien we in feite dat vrouwen net zo intelligent kunnen zijn als mannen en dat ze daarom mag en zelfs in sommige gevallen moet worden geraadpleegd en dat hun perspectieven moeten worden gerespecteerd.

Allah weet het beste.

Moge Allah ons allen leiden naar het rechte pad.