Bevat Surah 23:14 een wetenschappelijke fout?

In de Naam van Allah, de Meest Barmhartige, de Meest Genadevolle.

Zeg: “O, mensen van het Boek, komt tot één woord, waarin wij met elkander overeenstemmen: dat wij niemand dan Allah aanbidden en dat wij niets met Hem vereenzelvigen en dat sommigen onzer geen anderen tot goden nemen, buiten Allah.” Maar, als zij zich afwenden, zegt dan: “Getuigt, dat wij Moslims zijn.” [Surah Ali-‘Imraan: Ayah 64]

We horen wel eens dat de Qur’an het bij het verkeerde eind heeft wanneer het volgens sommige zou zeggen dat de botten worden gevormd vóór het vlees? Is dit het geval?

In Surah al-Mu’minoen (hoofdstuk 23) in de Qur’an geeft de Qur’an een beschrijving van de embryologische ontwikkeling. Sommigen beweren echter dat de chronologie foutief is aangezien dat de botten [volgens hen] worden genoemd vóór het vlees.

In Surah 23:14 lezen we het volgende:
“Then We made the sperm-drop into a clinging clot, and We made the clot into a lump [of flesh], and We made [from] the lump, bones (‘idamaa – عِظٰمًا), and We covered the bones (al-‘idaama – الۡعِظٰمَ) with flesh; then We developed him into another creation. So blessed is Allah , the best of creators.”

Allereerst moet er gezegd worden dat wetenschap iets dynamisch en veranderlijk of ontwikkelend is. Het is niet iets dat statisch is. Het feit dat wetenschap zich zodanig heeft ontwikkeld over de jaren heen en dat er wellicht 20 of 30 jaren geleden werd gedacht dat iets “wetenschappelijk foutief” was en dat het nadien in feite niet zo bleek te zijn, laat ons wel inzien dat we niet al te snel moeten zijn met uitspraken als “x is wetenschappelijk fout” of “x bevat een wetenschappelijke fout”. Het punt is dat we voorzichtig moeten zijn met een oordeel te vellen als “de Qur’an bevat een wetenschappelijk fout in vers A, B of C” en natuurlijk ook het omgekeerde in de positieve zin – bijvoorbeeld: “dit is een ‘wetenschappelijke mirakel'”. Daarover moeten we dus voorzichtig zijn.

Laten we eens kijken naar één van de recente werken inzake embryologie. Professoren John Allan & Beverly Kramer zeggen het volgende in hun boek “Fundamenten van menselijke embryologie” [geschreven in 2009, op pagina 148 — zie afbeelding] over ledematen musculatuur:

“For many years it was believed that limb muscles differentiated in situ from limb mesenchyme. It is now known that myogenic cells invade the limb buds from the somites at the ‘roots’ of the buds. However, it seems that tendons and other connective tissue elements of the muscle are formed in situ from the limb bud mesenchyme. Soon after the cartilaginous models of the bones have been established, the myogenic cells, which have now become myoblasts, aggregate to form muscle masses on the ventral and dorsal aspects of the limbs. These muscle masses in the relevant compartments form the flexors and extenders of the joint. Rotator muscles are also formed so that flexors and pronators are related and extensors and supinators are related.”

De myogene cellen worden uiteindelijk gevormd tot spierweefsel. We hebben dus de kraakbeenachtige modellen en deze worden uiteindelijk verbeend, ook wel ossificatie of osteogenese genoemd. Dit duurt tot de puberteit. Je hebt de myogene cellen die zich binden en vormen over de kraakbeen zones en uiteindelijk ossificeren – oftewel, verbeend geraken.

Nu kan iemand zich natuurlijk gaan afvragen: Is een kraakbeen een type “bot” in de Arabische taal? Het antwoord hierop is ja.

Het Arabisch woord voor “kraakbeen” is غضروف (ghadruf).

In de welbekende lexicon over de Arabische taal – Lisaan al-‘Arab [geschreven door Ibn Mandhur — zie afbeelding] staat er:
غضرف (المعجم لسان العرب)
الغُضْرُوف: كلُّ عَظم رَخْص ليّن في أَيّ موضع كان

De غضروف is een bot (عَظم) die vrij zacht (ليّن) is.

Het punt is dat kraakbeen (Arabisch: غضروف) kan vallen onder een type bot (Arabisch: عَظم) in de Arabische taal. Kraakbeen kan dus vallen onder de Arabische woorden عِظٰمًا en الۡعِظٰمَ) in de Qur’an. Kan het dus zo zijn dat de Qur’an het zou kunnen hebben over het proces waarbij de myogene cellen migreren naar de kraakbeen zones aangezien een kraakbeen dus onder “bot” kan vallen in de Arabische taal? Ja, dat zou prima kunnen. Per definitie wilt het dus al zeggen dat de Qur’an dus zeker niet noodzakelijkerwijs een “wetenschappelijke fout” bevat.

NOOT (!) dat er ook in het desbetreffend vers NIET fakhalaqna al-‘idhaama lahman staat, maar fakasawna al-‘idhaama lahman. Er staat NIET dat het vlees [pas dan] geschapen was na de botten. Er staat enkel dat de ‘idhaam bedekt zal worden met vlees. Het kan prima het geval zijn dat het vlees er al was. Het hoeft zeker niet noodzakelijk te betekenen dat er pas vlees was na de botten.

In Surah 23:14 wordt ook het woordje “مُضۡغَۃً” (mudghatan) gebruikt. Mudghatan komt van mudghah en betekent iets als een klein stukje vlees. Het kan refereren naar een gum of stukje vlees dat gekauwd kan worden en/of gekauwd is – zie de Taj al-Arus, volume 6, p. 30 en de Mu’jam maqaayis al-Lughah, volume 5, p. 330 en/of al-Bahr van Abu Hayyan, volume 6, p. 352. Het is ook interessant om op te merken dat Byzantijnse Christenen zulke term ook vertaald hebben als μασήματος (zie afbeelding). Zo staat er:

“I anathematize Muhammad’s teaching about the creation of man, where he says that man was created from dust and a drop of fluid [σταγόνος] and leeches [βδἑλλων] and chewed-like substance [μασήματος]…” [Zie: The Byzantine Understanding of the Qur’anic Term al-Samad and the Greek Translation of the Qur’an. Speculum 86, 2011, page 901]

Mudghah kan prima corresponderen met wat er vandaag in de embryologie beschreven wordt als somitogenese waarbij somieten worden gevormd op het embryo – een klein stukje vlees dat er precies uitziet alsof het “gekauwd” is [Zie afbeelding]. Dermate was er dus al wel sprake van een type vlees. Het punt is om te demonstreren dat het zeker niet onmogelijk is dat er al vlees was vóór de botten – het is open voor interpretatie.

Wij kunnen het op volgende manier sommeren:
1) Het vers in kwestie zegt niet letterlijk dat de “botten” worden gevormd vóór het vlees. Dit berust op een interpretatie die de tekst niet letterlijk zegt.
2) De kraakbeen (Arabisch: غضروف) kan nog altijd vallen onder het woordje voor bot (Arabisch: عَظم) in het Arabisch.
3) Het Arabisch woordje “mudghah” kan refereren naar een stukje vlees of een gekauwde stukje vlees – punt is dat dit wel zou impliceren dat er al vlees was vóór de formatie van de botten.

Dermate kunnen we dus concluderen dat er hier zeker niet noodzakelijk van een “wetenschappelijke fout” sprake moet zijn.

En natuurlijk, zoals altijd, Allah weet het beste.

Moge Allah ons allen leiden naar het rechte pad!