Home / Christendom en het monotheisme / Verwijst Jesaja 9; 5-6 naar Jezus, deel 2?

Verwijst Jesaja 9; 5-6 naar Jezus, deel 2?


De verzen 5-6 van Jesaja 9 zijn een interessant geval. Namelijk: het is een buitengewoon passage dat voor Jezus gebruikt wordt, want de overige verzen die als profetie worden genomen voor Jezus, worden geciteerd in het Nieuwe Testament. Jesaja 9, daarentegen, is een vers dat nergens in het Nieuwe Testament wordt gebruikt. Het is een passage dat door christenen zelf uitgekozen, omdat het op de een of andere manier op Jezus lijkt, aldus de christenen. Los van het feit dat er ook verzen bestaan in de Tanach (het Oude Testament) dat ook op Jezus lijkt, maar dan op een negatief manier, zoals we in een ander hoofdstuk al gezien hebben. Maar zoals gezegd: het Nieuwe Testament gebruikt Jesaja 9 nergens als bewijs. Maar toch zal ik het behandelen opdat de lezers niet met een ongerust hart achterblijven maar een gezond beeld hebben van de passage.

Jesaja 9 vers 5 leest als volg: ” Want een Kind is ons geboren, een Zoon is ons gegeven, en de heerschappij is op Zijn schouder; en men noemt Zijn naam Wonderlijk, Raad, Sterke God, Vader der eeuwigheid, Vredevorst.” – Jesaja 9:5, Statenvertaling

Jesaja 9 is een vers dat allereerst om een juiste vertaling vraagt. Alhoewel sommige christelijke vertalingen de verzen vertalen in de toekomende tijd, zijn de verzen in feite in het verleden tijd. Zie voor bewijs: YULAD (was geboren) : Genesis 4:26, Rechters 18:29, Psalm 87:5, Ruth 4:16-17. VAYIKRA SHMO (was genoemd): Genesis 1:5, Genesis 3:20, Genesis 25:26, Jesaja 21:8, Jesaja 22:12, Jesaja 36:13. Een ander punt, waarover onenigheid bestaat, zijn de gebruikte namen in het vers. Hierboven heb ik de Statenvertaling gedeeld. Maar een andere vertaling, de Willibrordvertaling, vertaal die namen anders. Ik deel even de twee vertalingen gezamenlijk opdat u de verschillen kunt zien:

” Want een Kind is ons geboren, een Zoon is ons gegeven, en de heerschappij is op Zijn schouder; en men noemt Zijn naam Wonderlijk, Raad, Sterke God, Vader der eeuwigheid, Vredevorst.” – Jesaja 9:5, Statenvertaling

” Want een kind wordt geboren, een zoon wordt ons gegeven. De heerschappij rust op zijn schouders; men noemt hem wonder van beleid, goddelijke held.” – Jesaja 9:5, Willibrordvertaling

U ziet dat de ene vertaling als Sterke God vertaalt, en de andere vertaling als Goddelijke Held. Dat komt omdat de namen hier op meerdere manieren geïnterpreteerd kunnen worden. Een korte analyse van de namen in het vers:

De namen zijn dezen: Pele Yo’ets El gibor AviAd Sar Shalom.

Alvorens wil ik aanduiden dat in het Hebreeuws soms lastig kan zijn of het nou over een naam gaat of iets anders. Dat komt omdat in het Hebreeuws namen vaak woorden bestaan die alledaags gebruikt worden. De naam Elihoe, bijvoorbeeld, betekent Hij Is God of God is Hij. Zo ook de namen in Jesaja 9, ze hebben allemaal een betekenis. Een ander punt is dat in Hebreeuws woorden die gezamenlijk geschreven worden voor een naam staan. Een voorbeeld is de naam van de Bijbelse persoon Melchizedek. Melchi betekent mijn koning en zedek betekent rechtvaardig, oftewel: mijn koning is rechtvaardig. Het is in feite een naam uit verschillende woorden, maar wordt dus gebruikt als een naam. Dat is belangrijk, omdat in Jesaja 9 vers 5 bepaalde namen aan elkaar geschreven zijn waardoor we weten dat het een naam is en woorden die uit elkaar geschreven zijn, voor een kenmerk of symbolische waarde kunnen staan.

Analyse van de namen: Pele betekent wonder/wonderbaarlijk. Yo’ets betekent raadsman. Het is de vraag of deze woorden als twee namen staan of bij elkaar horen als een kenmerk. Algemene lezing is dat deze twee woorden bij elkaar horen in definitie en wordt dus vaak als wonderlijke raadsman vertaald. Een meer letterlijke betekenis zou zijn: ‘’ wonder van de raadgever’’. Vervolgens komt de naam El Gibor. Dat zowel als machtige god, als kracht van de machtige, als goddelijke held, als machtige strijder vertaald kan worden. En daarna komt AviAd, dat helaas vaak als ‘’eeuwige vader’’ wordt vertaald, terwijl Av vader betekent en de i bij Avi een bezittelijk vorm aangeeft en dus mijn vader betekent. En ad kan betekenissen hebben als toekomende, totdat, eeuwig etc. En als laatst Sar Shalom, dat simpelweg prins van vrede betekent, Sar betekent prins en shalom betekent vrede. Er spelen nog wat technische punten mee, maar met deze informatie heeft u tenminste een goed beeld waarom de vertalingen verscheidene betekenissen aan deze namen geven.

En voordat ik verderga met de christelijke aanname en de Joodse tegenargument daarop, wil ik snel benadrukken dat bijvoorbeeld de Joodse vertaling Judaica Press Tanach series. Van Rabbi Avraham J. Rosenberg, de namen in het vers associeert met God zelve en enkel de naam Prins van Vrede als de naam van het kind ziet. Maar dat is enkel een aantekening zodat u weet dat vertalingen van elkaar kunnen verschillen.

Dan nu de interpretatie van de christelijke kant en de Joodse kant. Christelijke kant is simpel te verwoorden: het gaat over Jezus. De Joodse kant is meer gebaseerd op context en naar een Bijbelse zoektocht, om eventueel te concluderen dat deze verzen niet over Jezus gaan maar een ander betekenis hebben. Allereerst maakt voor een Jood de verschillende vertalingen helemaal niets uit in feite, want in het Hebreeuws zijn deze namen een welbekend concept. Daarom moeten we goed beeld hebben van hoe de Tanach en Hebreeuws te werk gaan. Zoals eerder gezegd bestaan de namen van personen en zelfs dingen uit namen die een betekenis hebben en vaak ook nog eens een goddelijke betekenis, zoals in Jesaja 9. Kijkt u eens naar deze lijst van namen die identiek zijn aan Jesaja 9 wat betreft definitie van de namen:

Elinai (God is mijn ogen), Tovia (God is goedheid), Hananiah (genadevolle Heer), Elisha (God is redding), Eliah (Heere is God) , Gedalia (grote God), Jesse (de Heer is hij), Elihu (God is hij) , Elaib (God is vader), Eli (mijn God), Eliezer, (hulp van God), Netanyaho (God geeft). En zelfs een altaar krijgt de naam Elohe Israel (God van Israel) in Genesis 33:20. Of elders Adonai nissi (de heer is mijn symbool) in Exodus 17:15.

Zijn deze personen en dingen God zelve? Uiteraard niet. Het zijn enkel namen die vaak gebruikt worden en in de Bijbel vaak symbolische betekenis hebben voor die persoon of een ding, dat voor God gebruikt wordt (zoals een altaar, bijvoorbeeld). Zo ook de namen in Jesaja 9, het betekent niet dat het kind letterlik God zelve is, maar zoals bij talloze voorbeelden, enkel symbolische namen aanduidt. Het gehele vers is als volg:

” Voor ons was een kind geboren, een zoon was ons gegeven. De overheid rust op zijn schouders. En zijn naam zal genoemd worden: wonder van de raadgever, kracht van de machtige, AviAd (mijn vader is eeuwig), prins van vrede. Groot is zijn heerschappij, vrede zonder einde. Davids troon en rijk zijn erop gebouwd, ze staan vast, in recht en gerechtigheid. De welwillendheid van de Heer van de hemelse machten, zal dit plaats laten vinden.” – Jesaja 9:5:6

Vooral de namen ‘’El Gibor’’ en ‘’AviAd’’ zijn de twee namen die als bewijs worden genomen voor de goddelijkheid van het kind in het vers. El Gibor wordt vaak (maar niet altijd) vertaald als Sterke/Machtige God’’. In de Bijbel zien we op aantal plekken dat mensen god (El) worden genoemd, bijvoorbeeld Mozes in Exodus 7:1. Dat maakt van Mozes geen God natuurlijk. In het Hebreeuws betekent El allereerst machtige/krachtige/iemand met autoriteit. Dus binnen de Hebreeuwse denkwijze is dat heel aannemelijk. Sterker nog, in Ezekiel 32:21 wordt El Gibor in diens meervoudvorm gebruikt voor doodgewone personen, die niet God zelve is. Daar vertalen de christelijke vertalingen vaak als ‘’machtige strijders’’. Dus dit soort benamingen zijn heel gewoon en maakt absoluut geen God van een persoon of ding. Wat betreft de naam AviAd: we hebben net gezien dat het aan elkaar is geschreven, en dat het niet perse ‘’eeuwige vader’’ betekent maar letterlijk vertaald meer ‘’mijn vader is eeuwig’’. En dat is een term dat al helemaal niet God maakt van een persoon. En al betekende het ‘’eeuwige vader’’, dan nog zou het zoals bij talloze namen, en het feit dat het aan elkaar is geschreven, enkel een naam zijn met een symbolische betekenis dat verwijst naar God zelve, en niet de persoon die de naam draagt.

Wie is dan het kind in Jesaja 9? De Joden zijn het ermee eens: het is de grote koning Hizkia (Hebreeuws Chizkiya, wat betekent: ‘’ mijn kracht is de Heer’’). Komt die naam zomaar uit de lucht vallen? Nee, absoluut niet. Nog directer gezegd: Hizkia komt meerdere keren voor in het boek van Jesaja. Maar om precieuze argumenten te hebben, zal ik dieper graven. Want er zijn aantal hele goeie redenen om te denken dat het om Hizkia gaat.

Jesaja 9 begint met de woorden:

[1] Het volk dat ronddwaalt in het donker, ziet een helder licht. Over hen die wonen in een land vol duisternis gaat een stralend licht op. [2] Uitbundig laat U hen juichen en U overstelpt hen met vreugde; zij verheugen zich voor uw aanschijn zoals er vreugde is bij de oogst en gejuich bij het verdelen van de buit. [3] Want het drukkende juk, de stang op hun schouders, de stok van de drijver, U breekt ze stuk als op de dag van Midjan. [4] Want alle dreunend stampende laarzen en met bloed doordrenkte mantels worden verbrand, en verteerd door het vuur.” – Jesaja 9:1-4

Het eerste bewijs zien we in het woord Midjan, waarbij het voorgegaan is met het woord ‘’als’’ , dat ons toont , over wat voor soort redding het Jesaja 9 heeft. Over een persoon (Jezus) die 7 eeuwen zal komen en als mens een offer dient en voor de zonde van anderen zal sterven? Die vergelijking gaat niet op als we naar de dag van Midjan kijken, want dat was een fysieke redding met strijd en overwinning. De strijd van Midjan kunt u lezen in rechteren 6:1-2) 6:14-16 7:19-21 7:23 8:10. Over de overwinningen van Hizkia, als op de dag van Midjan, kunt u hier lezen: 2 kings 18-19 (18:13) 2 kings 19:20 19:29-30 19:32-36.

Een ander bewijs zien we in een opvallende woordgebruik in Jesaja 9:

” Voor ons was een kind geboren, een zoon was ons gegeven. De overheid rust op zijn schouders. En zijn naam zal genoemd worden: wonder van de raadgever, kracht van de machtige, AviAd (mijn vader is eeuwig), prins van vrede. Groot is zijn heerschappij, vrede zonder einde. Davids troon en rijk zijn erop gebouwd, ze staan vast, in recht en gerechtigheid. De welwillendheid van de Heer van de hemelse machten, zal dit plaats laten vinden.” – Jesaja 9:5:6

De dikgedrukte zin komen we enkel driemaal tegen in de Bijbel. Een daarvan is in dat vers, Jesaja 9 dus. De overige twee zijn te vinden in de incidenten die over Hizkia gaan:

” Vanuit Jeruzalem zal het overblijfsel voortkomen en vanuit berg van Sion de overlevenden. De welwillendheid van de Heer zal dit plaats laten vinden.” – 2 Koningen 19:31

” De overlevende overblijfsel van het huis van Juda zal wederom nederwaarts wortelen en zal opwaarts vrucht dragen. Vanuit Jeruzalem zal het overblijfsel voortkomen en vanuit berg van Sion de overlevenden. De welwillendheid van de Heer zal dit plaats laten vinden.’’ – Jesaja 37:31-32

Deze twee verzen spelen zich af in de incidenten waarin Hizkia de hoofdrol speelt. Het feit dat deze zin enkel driemaal voorkomt , waarbij tweemaal heel duidelijk over Hizkia en de enige keer in Jesaja 9, geeft de Joodse lezing een heel sterk argument, dat ook Jesaja 9 over Hizkia lijkt te gaan.

En ook in de praktijk van Hizkia zien we de namen van Jesaja 9 terug. De namen ‘’wonder’’ kunnen we terug vinden in het leven van Hizkia. In Jesaja 38 lezen we waarbij de Heer in samenhang van bijzondere incidenten Hizkia geneest van zijn ziekte:

” [1] In die dagen werd Hizkia dodelijk ziek. De profeet Jesaja, de zoon van Amos, ging naar hem toe en zei tegen hem: ‘Zo spreekt de HEER: Zorg voor orde in uw huis, want u gaat sterven en u zult niet in leven blijven.’ [2] Toen keerde Hizkia zijn gezicht naar de muur en bad tot de HEER: [3] ‘Ach HEER, bedenk toch hoe ik onder uw ogen geleefd heb met een trouw en toegewijd hart, en hoe ik gedaan heb wat U behaagt.’ En Hizkia weende luid. [4] Het woord van de HEER kwam tot Jesaja: [5] ‘Ga tegen Hizkia zeggen: “Zo spreekt de HEER, de God van uw vader David: Ik heb uw gebed gehoord, uw tranen gezien. Ik zal aan uw leven vijftien jaar toevoegen; [6] Ik zal u en deze stad uit de greep van de koning van Assur redden en Ik neem deze stad onder mijn hoede. [7] Dit is het teken dat de HEER u zal geven om u te laten weten dat de HEER inderdaad het woord zal nakomen dat Hij gesproken heeft. [8] Ik laat op de trap van Achaz de schaduw* die de zon al tien treden omlaag heeft doen gaan, tien treden omhooggaan.” ’ En de zon keerde tien treden terug op de treden die ze reeds afgedaald was. [9] Gedicht van Hizkia, koning van Juda, bij zijn genezing”….. – Jesaja 38:1-9

En ook ‘’raadsman’’ kunnen we terugvinden, aangezien Hizkia meerdere keren een raad heeft plaats laten vinden dat een goede toekomst beloofde (waarbij hetzelfde wortel in het woord raadsman terug te vinden in de volgende verzen):

‘’ De koning had een raad verricht met de magistraten en de volksvergadering in Jeruzalem of men Pasen zou vieren in de tweede maand.” – 2 Kronieken 30:2

‘’ Toen het Hizkia duidelijk werd dat Sanherib het op Jeruzalem gemunt had, besloot hij een raad met zijn magistraten en legeroversten om de bronnen buiten de stad dicht te stoppen. Iedereen beloofde hem zijn medewerking.’’ – 2 Kronieken 32:2-3

” Hizkia zei: hij steunt op mensenkracht, maar de HEER , onze God, is met ons. Hij die ons helpt en voor ons de oorlog voert.’ En heel het volk voelde zich gesterkt door de woorden van Hizkia, de koning van Juda.’’ – 2 Kronieken 32:8

En ook machtige God of soms vertaald als goddelijke strijder, kunnen we terugvinden in het leven van Hizkia waarbij hij met Gods wil overwinning boekt door zijn volharding:

” Na dit alles gingen koning Hizkia en de profeet Jesaja, de zoon van Amos, in gebed en riepen tot de hemel om hulp. Toen zond de HEER een engel en deze verdelgde alle weerbare strijders, leiders en legeroversten in de legerplaats van de koning van Assur, zodat deze beschaamd naar zijn land moest terugkeren. Toen hij eens het huis van zijn god betrad, hebben zijn eigen zonen hem daar met het zwaard gedood. De HEER redde Hizkia en de inwoners van Jeruzalem uit de macht van Sanherib, de koning van Assur, en uit die van alle andere vijanden, en Hij schonk hun rust aan alle grenzen. En velen brachten een geschenk aan de HEER in Jeruzalem en kostbaarheden voor Hizkia, de koning van Juda. Vanaf toen stond hij bij alle volken in hoog aanzien.” – 2 Kronieken 32:20-23

En de naam AviAd (wat ‘’mijn Vader is eeuwig’’ kan betekenen) benadrukt duidelijk het feit dat Hizkia Gods geboden volgde, voor Hem streed en als een kind van zijn Vader, God, in dienst was.

En tenslotte de naam ‘’prins van vrede’’. Ook dat zien we in het leven van Hizkia waarbij hij strijdt voor God voor vrede. Een bijhorend vers daarover:

” Hizkia antwoordde: ‘Het woord van de HEER dat u gesproken hebt is een goed* woord.’ Want Hizkia dacht bij zichzelf: ‘Het is mij om het even, als in mijn tijd de vrede maar behouden blijft.’’ – 2 Koningen 20:19

Dus we zien zeer veel argumenten voor de Joodse kant dat met context en de gehele Bijbel een gegrond standpunt benadrukt.

En een vergelijking van Jesaja 9 met het volgende hoofdstuk, Jesaja 10, zodat u ziet dat ook hoofdstuk 10 over dezelfde context gaat en zelfde woorden gebruikt opdat het heel duidelijk wordt dat de context zich afspeelt binnen de incidenten van Hizkia:

En als laatst zodat alles afgerond is: de heerschappij en vrede zonder einde, in Jesaja 9, kan net zoals in 1 Samuël 1:22 staan voor een tijd binnen het leven van Hizkia, oftewel: alle dagen binnen die context.

Ook in de Septuagint, oftewel de Griekse vertaling van het OT, lezen we dat de pre-christelijke interpretatie van de joden niet strookt met de christelijke. Er is daar namelijk geen enkele mogelijke verwijzing naar de Goddelijkheid van ‘het kind’;

In de Septuagint versie van Jesasja 9;6 staat het volgende; “For a child is born to us, and a son is given to us, whose government is upon his shoulder: and his name is called the Messenger of great counsel: for I will bring peace upon the princes, and health to him”. (http://qbible.com/brenton-septuagint/isaiah/9.html)

Ter conclusie omtrent dit onderwerp: We hebben dus zowel het christelijke als Joodse standpunt gezien. Christelijke standpunt is meer gebaseerd op eigen initiatief. De Joodse interpretatie, daarentegen, heeft zeer veel verzen als bewijs om Jesaja 9 binnen die context te plaatsen.